Uit de schaduw van de wet

Voor de auteur is recht – net als de religie – een vorm van kunst. Dit boek traceert en verkent de kunstzinnige en scheppende aard van het recht. Het ware recht wordt opgevat als een zoeken naar gerechtigheid die als Schoonheid moet worden aangemerkt. Deze esthetische benadering neemt afstand van het wijsgerig idealisme en het realisme, traditionele denkrichtingen die een oneigenlijke en burgerlijke rechtschapenheid entameren. Maar ook de vigerende rationalistische rechtsopvattingen, zoals het legalisme en het rechtspositivisme, worden bekritiseerd. Door de gerechtigheid met de wet en de procedure te associëren, veronachtzamen zij eveneens de fundamentele esthetische dimensie van het recht.

Vanuit de ‘religieuze wending’ in de postmoderne filosofie wordt beargumenteerd dat de esthetisch-religieuze dimensie ook buiten het geloof, in de seculiere sfeer van rechtsfilosofie en rechtsgeleerdheid, dieper inzicht verschaft. Onder verwijzing naar onder meer Nietzsche, Kierkegaard, Berdyaev en Shestov, beargumenteert Timo Slootweg dat niet in de zuivere rede, maar in de dichtkunst, de mythe en de religie de meest geschikte aanknopingspunten te vinden zijn voor een werkelijkheidsgetrouwe filosofie en wetenschap. De waarheidsopvatting van de religieuze joods-christelijke traditie blijkt van essentieel belang voor de esthetica van moraal en recht. Voor recht en rechtsvinding belooft de existentiële esthetica bovendien van praktische betekenis te zijn.

Timo Slootweg is historicus en filosoof. Hij doceert rechtsfilosofie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden.