System error, please restart

Hoe je IT-systemen bouwt, vind je in technische handboeken terug. Hoe je verantwoorde IT-systemen bouwt staat daar niet in. Er zijn weinig of geen praktische handreikingen voor de ontwerpers die onbedoeld systemen bouwen die een ongewenste werking hebben, zoals het beperken en uitsluiten van mensen, of het schenden van privacy. Wel zijn er wettelijke regels en ethische kaders, zoals transparantie, inclusief en niet-discriminerend.

In de afgelopen veertig jaar zijn computers overal in de fysieke wereld van de mensen gekomen en zijn de mensen in een virtuele wereld actief geworden. Innovaties en nieuwe digitale functies dringen diep in ons dagelijks leven door. Het is een complex geheel van op elkaar gebouwde technieken, IT-structuren en digitale functionaliteiten. Wat eerder passende digitale technologie was, is niet meer geschikt voor nieuwe situaties, zeker waar het ondersteuning van menselijke activiteiten betreft. Toch wordt er wel op de oude structuren gebouwd, voortbordurend op wat er al was.

Hoe repareer je en maak je op een structurele manier IT-systemen verantwoord, voor de nieuwe toepassingen? Nanda Piersma doet een oproep om dit vraagstuk ook neer te leggen bij de ontwerpers en bouwers van digitale systemen. Hoe kunnen zij IT-systemen bouwen die verantwoord zijn en van waarde in de maatschappij? Zonder wetten te overtreden of de economische waarde van de (IT-)producten te verminderen? De wens om verantwoord te gaan werken, betekent een volwassenheidsproces voor de IT-sector. Ook de gebruikers van de systemen zullen een bewustwording moeten ondergaan en verantwoordelijker gebruik gaan maken van de systemen.

In haar boek betoogt Nanda Piersma wat ‘verantwoord’ betekent in een IT-context en hoe de (door)ontwikkeling van IT-systemen zodanig kan worden uitgevoerd zodat het ons vertrouwen ook verdient.