Iedere tiende man moest sterven

De vertaler, Hans Bos, groeide op in de wereldhavenstad Rotterdam. Zijn vader handelde in ruwe katoen, wereldwijd. Die handel en de daaraan verbonden scheepvaart boeiden Hans in hoge mate; zijn zwer ochten in de stad strekten zich meestal uit naar de havens. Vanaf “de Heuvel”, de grens van het park aan de rivier, keek hij naar de schepen op de Nieuwe Maas, het uitzicht was daar ook op de Holland-Amerika-Lijn. Als 11-jarige maakte hij het Duitse bombardement op 14 Mei 1940 intens mee; onze trots van de koopvaardij, het s.s. Statendam lag brandend afgemeerd aan de kade van de H.A.L. Op middelbare schoollee ijd maakte Hans kennis met boeiende Noorse literatuur, de bekende trilogie van Trygve Gulbranssen en de belangstelling voor de Scandinavische volken en landen groeide, niet in ’t minst door de hartstocht waarmee hij al vroeg de schaatssport, had ontdekt en beoefende. De gemeentebibliotheek en later de verzameling afdankertjes, a omstig van scheepsbibliotheken in ‘Den Norske Sjömannskirke’, hielpen om zelf Noors te leren. De onderwerpen: schaatsen, schansspringen, langlauf en de scheepvaart. Op vakanties, ‘s zomers en ’s winters, reisde hij later met zijn vrouw veelal in de Scandinavische landen, genietend van de landschappen en de bevolking en vooral, als afgestudeerd Del s ingenieur, van de functionele stedebouw, architectuur en interieurkunst. Zo zocht Hans op een voorjaarstrip in de boekwinkel in Kristiansand naar een geschikt boek om thuis te lezen en vond Per Hanssons “Hver Tiende Mann Måtte Dø”. Na lezing sluimerde het plan om dit relaas, dat ook het verhaal van de Nederlandse koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog was, te vertalen. Na jaren is het zover gekomen en hee ASPEKT de vertaling voortvarend omgezet in dit tastbare resultaat.