Chanoeka lichtpuntjes in het donker

Marcus van Loopik gaat in dit boek in op het paradoxale karakter van Chanoeka. Dit feest herinnert aan donkere tijden en aan gewapende strijd, maar tegelijkertijd aan licht en verlangen naar vrede. Van Loopik neemt ons mee terug de joodse geschiedenis in, naar het moment dat joodse vrijheidsstrijders een bloedige strijd voerden tegen de machtige Syrische bezetter van het kleine Judea, in de tweede eeuw voor de jaartelling. Hoe valt vreugde over hun geslaagde verdediging en gewapende overwinning te rijmen met de opdracht licht te vermeerderen en vrede te bevorderen? Dat is de actuele kernvraag in dit boek.

Deze spanning tussen de tegengestelde kanten van Chanoeka licht de schrijver op verhelderende wijze toe met een kleurige verscheidenheid aan beschouwingen, rabbijnse exegese, chassidische en andere verhalen, gedichten en afbeeldingen. Naar voren komt hoe het religieuze volksgeheugen op poëtische wijze historische ervaringen vasthoudt en doorgeeft in 'wonderverhalen'. Van Loopik laat zien dat zulke verhalen een eigen waarheid bezitten, zelfs voor de 'ongelovige'.

Gaandeweg bespreekt de auteur enkele afbeeldingen op de zevenarmige menora die voor het Israëlische parlement, de Kneset, staat. Met het daarop weergegeven gevecht van Ja'akov bij de rivier de Jabbok (Gen. 32) als voorbeeld maakt hij duidelijk hoe actueel rabbijnse exegese kan zijn. Met dit verhaal lost men een gewapend conflict als tussen Israël en de Palestijnen niet op. Maar het levert wel de structuren en de voorwaarden die tot een oplossing kunnen leiden.

Gericht op het stimuleren van verbondenheid in een verdeelde samenleving laat Van Loopik zien hoe Joden, christenen en moslims elkaar kunnen vinden. De symboliek van het licht als goddelijke eigenschap en menselijke opdracht delen zij met elkaar. In soms verrassend verwante religieuze teksten wordt hun gemeenschappelijk erfgoed onder de aandacht gebracht. Chanoeka - Lichtpuntjes in het donker levert dan ook belangrijke aanknopingspunten voor het interreligieuze en interculturele gesprek. Dit boek kan bijdragen aan gemeenschapsvorming.