Profetie en moderniteit

Profetie en moderniteit (Johan Temmerman)

Dr. Johan Temmerman is docent godsdienstfilosofie, ethiek en dogmatiek aan de Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid (FPG) te Brussel. Hij is tevens ambtsdrager in de Protestantse gemeenschap te Gent (Brabantdam) en publiceerde eerder over de geschiedenis van het Protestantisme te Gent (Van Réveil tot Liberaal Protestantisme).
In Profetie en Moderniteit pleit de auteur voor een herwaardering van verbeelding in religie en (mens)wetenschappen. Het boek is een onderzoek naar de voorstellingen van waarheid en werkelijkheid die aan de grondslag liggen van de religieuze en seculiere traditie in het Westen. De hoeksteen van deze studie is de profetische verbeelding. Wat wilden de profeten in het antieke Israël tussen de 8e en 6e eeuw voor onze jaartelling met visioenen en verkondiging doorgeven? Het fundament van de Bijbel is duiding van wat de mens tegelijk overstijgt en verbindt. Dit besef van het ‘immense’ vormt de basis van het profetische godsbegrip.
Het christendom ontstaat door toedoen van het samengaan van Joodse profetie en Griekse rede. Het immense wordt naar binnen gekeerd en ontwikkelt het morele levensbesef. De christelijke moraliteit bezegelt de verdwijning van het immense. Rationalisme en Verlichting redeneren het godsbegrip weg.
In de Moderniteit keert, onder impuls van het werk van Friedrich Nietzsche, het immense levensgevoel terug. Het tragische weten dat alles onderhevig is aan de natuurlijke wetmatigheid – door Nietzsche bestempeld als Wille zur Macht – verbindt en overstijgt de moderne mens.
Daarom houdt de auteur een pleidooi om de profetische component van het modernisme als zodanig te herkennen, in het bijzonder in de hedendaagse kunst. Deze studie werpt tevens nieuw licht op de dialoog tussen religie en wetenschap, door de kloof tussen geloof en ongeloof als vals en onvruchtbaar te ontmaskeren.