Taalonderwijs als drager van burgerschap

In veel klassen is de druk voelbaar: ontlezing, dalende taalvaardigheid en een online omgeving waarin desinformatie en polarisatie het gesprek verharden. Juist nu hebben jongeren taal nodig om feiten van frames te onderscheiden, hun ideeën helder te formuleren en zich in anderen te verplaatsen. Lezen voor waarden laat zien hoe deze dubbeluitdaging—geletterdheid én burgerschap—integraal is aan te pakken.

Van Reynaert, hiphop tot ChatGPT

Het boek vertrekt vanuit een helder idee: taal ís burgerschap. Verhalen, speeches en mediafragmenten fungeren als oefenplaats; de bundel biedt uitgewerkte lessen en werkvormen die direct inzetbaar zijn: close reading om framing en manipulatie te doorzien, gesprekstechnieken voor lastige thema’s, opdrachten rond actuele onderwerpen (van klimaat en migratie tot AI) en handreikingen om empathie en moreel redeneren doelgericht te ontwikkelen. Voorbeelden lopen van hiphopper Lijpe tot de Reynaert, van toespraken van Wilders tot ChatGPT.

De bijdragen zijn geschreven door leraren en wetenschappers die de klaspraktijk kennen. Het boek koppelt recente inzichten uit taal- en literatuurwetenschap, mediageletterdheid en burgerschapsdidactiek aan concrete, beproefde lessen. Met duidelijke instructies, differentiatie-opties en koppelingen aan doelen.

Wat je krijgt

Direct inzetbaar en onderbouwd: heldere instructies, differentiatie en koppelingen aan kerndoelen en burgerschapsdomeinen.

Ingebed in het curriculum: burgerschap via de taalvakken—minder losse projecten, zonder extra roosterdruk.

Verhalen centraal: literatuur, speeches, mediafragmenten en jeugdboeken als ‘neutraal speelveld’ om te oefenen met empathie, dialoog, kritisch lezen en moreel redeneren.

Zes delen klas-proof: uitgewerkte lessen, werkvormen en casussen—van popcultuur tot politiek debat, van klimaat tot AI.

Gesprek in balans: technieken en routines voor het veilig, inclusief en doelgericht bespreken van gevoelige thema’s.

Voor wie

Docenten en lerarenopleiders Nederlands, maatschappijleer, geschiedenis, filosofie, Frans en Engels, plus schoolleiders en bestuurders die burgerschap structureel willen verankeren en tegelijk de taalontwikkeling willen versterken.

Marie-José Klaver

Marie-José Klaver is docent Nederlands en vakdidacticus. Yra van Dijk is hoogleraar, modern letterkundige en lerarenopleider. Ze publiceren in kranten en weekbladen over problemen in het leesonderwijs, jeugdliteratuur en leesbevordering. Eerder schreven zij Omdat lezen loont. Op naar effectief leesonderwijs in Nederland (Pica, 2022).

Yra van Dijk

Yra van Dijk is hoogleraar, modern letterkundige en lerarenopleider. Marie-José Klaver is docent Nederlands en vakdidacticus. Ze publiceren in kranten en weekbladen over problemen in het leesonderwijs, jeugdliteratuur en leesbevordering. Eerder schreven zij Omdat lezen loont. Op naar effectief leesonderwijs in Nederland (Pica, 2022).

Specificaties