Jan De Cooman 1893-1949

“De kunstcarrière van De Cooman in het katholieke landelijke Vlaanderen was niet steeds een evidentie. Materiële en familiale tegenslagen bleven hem niet bespaard maar op geen enkel ogenblik stelt De Cooman zijn keuze voor een leven in dienst van de kunst in vraag. Het technisch meesterschap van De Cooman in de etskunst bereikte een niveau van zeldzame kwaliteit. Hij was een gevoelig portrettist en een schilder die de ziel van het Zuid-Vlaamse landschap wist te vatten. Gewaardeerd door zijn medekunstenaars omwille van zijn meesterlijke techniek en uiteindelijk ook door het grote publiek omarmd sterft Jan De Cooman te vroeg om van die doorbraak ten volle te genieten.” Michel Flamme

Dit boek is het relaas van een kunstenaarsleven in het Zuid-Vlaanderen van tijdens de eerste helft van de vorige eeuw. Aan de hand van brieven, dagboekfragmenten, persberichten en talloze getuigenissen, schetst de auteur niet enkel de essentie van De Coomans artistieke werk en leven, hij verbreedt het beeld tot een wijds panorama van een heel tijdperk, en tot de bredere Vlaamse artistieke scene in die periode. Daardoor komen meerdere tijdsgenoten - waaronder Valerius de Saedeleer, een intieme vriend van De Cooman – regelmatig aan bod. Ook wordt, als door een caleidoscoop, het portret geborsteld van de toenmalige samenleving in de Vlaamse Ardennen, met haar hoge en kleine burgerij, haar alomtegenwoordige geestelijkheid en de vele landbouwers en ambachtslui.
Met dit boek, zijn vijfde al, bevestigt de auteur zijn métier en tegelijkertijd zijn groot inlevingsvermogen. Zijn taal is helder en toch diepgaand, soms mildironisch en onderkoeld, maar altijd doorleefd. Daardoor slaagde Paul de Pessemier 's Gravendries er in, een zowel boeiend als ontroerend en beklijvend levensverhaal neer te zetten van de mens en de kunstenaar De Cooman.
Jan De Cooman zal niet herinnerd worden als een mijlpaal in de kunstgeschiedenis, en zijn naam zal niet worden bijgezet in het pantheon der allergrootsten. Daarvoor stond hij teveel in dienst van zijn onderwerp; daarvoor had hij teveel respect voor de techniek van het schilderen en voor de fascinerende alchemie van de etskunst; daarvoor ook liep hijzelf te ongaarne in het licht van de schijnwerpers. Of zoals volksvertegenwoordiger Albert Van den Berghe het verwoordde in zijn grafrede aan het open graf van de overleden kunstenaar: “Jan De Cooman heeft in zijn schilderen of etsen geen roem gezocht, maar zijn naam is voor ons synoniem van edele, zuivere, schone kunst.”