'Vijven en Zessen' van Prof. Adriaan de Groot een boekje dat geschiedenis maakte

Adriaan de Groot (1914 - 2006) was professor in de psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. De meeste mensen zullen hem niet als persoon kennen maar wel in de vorm van een van zijn belangrijkste 'producten', het Cito in Arnhem! Het Cito is het Centraal instituut voor toetsontwikkeling en het bekendste product van het Cito is de Cito-toets. Elke Nederlander heeft daar de laatste decennia mee van doen gehad en voor alle kinderen en ouders van nu is het inmiddels een vast gegeven in de werkwijze van ons onderwijs. Het Cito en de Cito-toets is een uitdrukking van twee bewegingen in het huidige onderwijs, maar eigenlijk veel breder, in onze maatschappij: de individualisering en de meetbaarheid. De toetsbenadering staat voor een onderwijs dat op individuele leerlingen gericht is en heeft een einde gemaakt aan wat er aan vooraf ging, het klassikale onderwijs. Was onderwijs in het eerste deel van de vorige eeuw georganiseerd naar klassen en dus in zekere zin homogeniserend, nu in groepen maar binnen de groepen geldt de individualisering. Er zijn leerlingvolgsystemen, er is vrijwel van het begin af een leerling-dossier dat heel nauwgezet en uitgebreid vermogens, ontwikkeling en resultaten weergeeft. Elke ouder mag dat ook verlangen en verlangt dat ook. Onderwijs differentieert en een kenmerk van goed onderwijs is nu de mate waarin het aan de individuele leerling de ruimte geeft voor zijn ontwikkeling. Meten, registreren en beoordelen is daarvoor essentieel en Adriaan de Groot, meer algemeen, de psychologen hebben daar de mogelijkheden voor geschapen. Hoe die mogelijkheden het best kunnen worden ingezet blijkt echter aanhoudend te leiden tot meningsverschillen.

Het denken van De Groot over toetsen was ingebed in een zienswijze op wetenschap en de betekenis van wetenschap voor de praktijk van het onderwijs en voor het onderwijsbeleid. Over de mogelijkheden die zijn benadering daar zouden hebben was hij aan de optimistische kant!