De advocaat?! Een oud beroep in een modern landschap

e advocaat is een zelfstandige en onafhankelijke beoefenaar van een vrij beroep, dat door de wetgever en door zijn beroepsorde wordt gereglementeerd en gecontroleerd. Hij oefent dit beroep uit met naleving van wettelijk omschreven beginselen en van kernwaarden.
De opdracht van de advocaat en de organisatie van zijn beroep wijzigden en evolueerden sterk in de eenentwintigste eeuw. De grootste evolutie is dat de advocaat een ondernemer is geworden, met alle rechten en plichten die daaraan verbonden zijn en die ook de deontologie ingrijpend hebben gewijzigd.

Dit cahier tracht om aan de hand van de actuele deontologie en de recente evoluties binnen het beroep enkele wezenlijke kenmerken van het beroep van advocaat tegen het licht te houden of zelfs in vraag te stellen, om vervolgens de noodzaak van een onafhankelijke en autonome advocatuur te verantwoorden.

Zo wordt stilgestaan bij de gevolgen van het ondernemersstatuut, met name op de onverenigbaarheden, de samenwerkingsverbanden, de informatieplicht, de erelonen, de insolventie, de klachtenbehandeling en de proportionaliteit. Daarnaast wordt bij de bespreking van het beroepsgeheim en de onafhankelijkheid de actualiteit van deze meest essentiële kernwaarden onderzocht.

Deze actualia deontologie zijn een must voor de advocaat, maar zijn ook nuttig voor de andere actoren die de advocaat professioneel ontmoet, zoals de magistraat, de notaris, de gerechtsdeurwaarder of de bedrijfsjurist.

Mr. Jan Meerts is advocaat aan de balie van provincie Antwerpen. Hij was stafhouder van de Antwerpse balie van 2016 tot 2018. Sinds 1 september 2020 is hij bestuurder deontologie bij de Orde van Vlaamse Balies.